Giải pháp nào cho các loại khe?

Nhắc đến khe công trình xây dựng, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến khe biến dạng.

Như khe nhiệt, khe co giãn, khe lún, kháng chấn,….

Nhưng không…

… ở đây mình sẽ không nói về chúng.

Mà là khe phân cách.

Khe co giãn của một chung cư trước khi hoàn thiện. Ảnh: Internet

Một dạng khe hở tách biệt 2 công trình. Chẳng hạn như khe phân cách giữa 2 căn nhà phố liền kề, 2 block chung cư cao tầng,…

Khi gặp khe có kích thước hẹp (nhỏ hơn 300 mm), bạn đã xử lý ván khuôn thế nào?

Quá đơn giản… nhét xốp.

OK, bài này chúng ta sẽ thảo luận về cách nhét xốp cho khe phân cách khi dùng cốp pha nhôm.

Để tránh nhầm lẫn mình nên nói sơ qua về khe biến dạng.

Khe biến dạng là gì?

Khe biến dạng (deformation gap, expansion joint, strain joint) là khoảng hở hẹp nhằm tách một công trình thành những phần riêng biệt, để hạn chế ảnh hưởng do sự biến dạng của công trình gây ra nứt nẻ.

Nguồn gốc chuyển vị:

• Co giãn bê tông.
• Lún kết cấu.
• Các biến động do môi trường (gió, rung chuyển).
• Địa chấn (động đất).

Phân loại và cấu tạo:

Theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 9345:2012, thì khe biến dạng được chia làm 3 loại chính:

Khe nhiệt: Hay còn gọi là khe co giãn, được cấu tạo cho các công trình có chiều dài tương đối lớn. Mục đích để khắc phục hiện tượng co giãn của kết cấu dưới tác động của nhiệt độ môi trường.

Khe co giãn được sử dụng khi nhà có kích thước khá lớn (50 – 60 m).

Khe lún: Được cấu tạo trong công trình có sự chênh lệch lớn giữa các khối nhà. Ví dụ như trong một công trình vừa có cả khối thấp tầng, vừa có cả khối cao tầng.

Khe lún còn được sử dụng khi công trình xây trên nền đất có sức chịu tải khác nhau.

Khe kháng chấn: Đảm bảo công trình khỏi các tác động dưới lòng đất như động đất, các tác động từ gió khi công trình có độ cao lớn, mặt tiết diện tiếp xúc gió rộng.

Trở lại với khe phân cách các công trình thi công bằng cốp pha nhôm.

Chèn xốp là phương án thường gặp khi đổ bê tông kết cấu tại vị trí có khe hở. Các hạng mục hai bên khe có thể sẽ đổ cùng lúc hoặc đổ lệch. Vì thế, cách nét xốp cũng khác nhau.

Sử dụng tấm mút để tạo khe co giãn. Ảnh: Internet

Khi đó cần phải xử lý 3 vấn đề quan trọng:

• Làm sao để neo giữ, ổn định tấm xốp?
• Cốp pha nhôm mặt ngoài liên kết ra sao?
• Tấm xốp nên giữ lại hay tháo ra. Nếu buộc phải loại bỏ thì làm thế nào?

Để mình giải thích một chút về xốp.

Trên thị trường có rất nhiều loại xốp dạng tấm, loại có độ cứng cao sẽ phù hợp hơn khi dùng cho khe phân cách.

Có thể là Expanded Polystyrene (EPS) foam, Pu Foam, …

Cốp pha nhôm cho khe phân cách

Phương án cho khe phân cách giữa ván khuôn nhôm và truyền thống không khác nhau nhiều. Ở đây mình sẽ nói rõ hơn 3 ý đã nêu trên.

Cách cố định tấm xốp

Theo kinh nghiệm của mình, để ổn định tấm xốp có thể áp dụng 1 trong các cách sau đây:

• Dùng keo dán chuyên dụng.
• Dùng dây thép buộc vào kết cấu nhà đối diện hoặc hệ cốt thép.
• Chèn cứng theo bề rộng khe hở với con kê lớp bê tông bảo vệ.
• Tạo lỗ xỏ tie trên tấm xốp.

Bề dày tấm xốp thường được đặt hàng theo bề rộng của khe hở.

Biện pháp tạo ke cho cột vách dùng ván khuôn gỗ. Ảnh: Internet

Cách liên kết cốp pha nhôm mặt ngoài

Khi sử dụng cốp pha nhôm tùy vào kích thước, vị trí cột vách sẽ có cách xử lý khác nhau.

Nếu đổ cùng lúc

Thi công cùng lúc kết cấu 2 bên khe phân cách thường gặp ở một số dự án thấp tầng, nhà ở liền kề.

Lắp cốp pha nhôm toàn khối, chèn xốp để ở giữa để tạo khe phân cách là lựa chọn đơn giản nhất.

Với vách có kích thước nhỏ có thể sử dụng phương án gông chu vi thay vì dùng la.

Tại vị trí dầm sàn gông kết hợp với xuyên ti cũng là một cách.

Biện pháp tạo khe khi thi công ván khuôn nhôm

Để hạn chế chi phí và ảnh hưởng đến khả năng tái sử dụng của tấm nhôm khi xuyên ti cần có phương án thiết kế hợp lý.

Tạo lỗ tại các tấm lẻ, trên các tấm có bề rộng tối thiểu bố trí xen kẽ hoặc dùng tấm khung nhôm mặt ván (nhựa) là một ví dụ.

Nếu đổ lệch tầng

Hai tòa có thể đổ cách nhau vài tầng. Nhà thi công trước sẽ được lắp cốp pha nhôm 100%. Nhà đổ sau sẽ được sử dựng tối đa 3 mặt nhôm.

Mặt còn lại là khe hở chèn tấm xốp. Do vậy sẽ gây ra một số khó khăn khi ổn định hệ ván khuôn.

Biện pháp kiên kết cốp pha nhôm khi đổ lệch tầng

Dưới đây là một số phương án mình từng gặp:

• Gông chu vi kết hợp chống phụ.
• Xuyên ti thông qua lỗ chờ trên vách đổ trước và tấm nhôm.
• Hàn flat tie vào la giữ lại trên vách đổ trước.
• Sử dụng sepa tie như gang form (chờ sẵn dcone).

Thi công lệch tầng khi sử dụng gang form

Cách tháo tấm xốp

Mọi chuyện có thể sẽ kết thúc “êm đẹp” nếu tư vấn đồng ý giữ nguyên tấm xốp ở khe phân cách.

Thế nhưng, sự thật thường “không như là mơ”.

Theo tìm hiểu của mình, đa phần các dự án tương tự ở Hàn Quốc thì tấm vật liệu không cần phải tháo ra.

Hoàn thiện khe co giãn của tòa nhà

Khi được hỏi lý do tại sao, họ đã trả lời 2 ý:

• Khó tháo: Chi phí tháo bỏ tấm xốp đôi khi cao hơn chi phí hoàn thiện.
• Lãng phí: Nếu giữ lại sẽ tăng khả năng cách âm, cách nhiệt.

Tất nhiên, nếu không tháo cũng gây ra không ít phiền hà. Nên cũng dễ hiểu khi nhiều chủ đầu tư Việt Nam yêu cầu phải tháo.

Để tháo tấm xốp tại khe hở, công trường thường chọn cách:

• Đục tháo thủ công.
• Đốt bằng xăng, que hàn,…(xốp thấy xăng là “quéo”).

Chọn cách nào phụ thuộc rất lớn vào tư vấn giám sát.

Bề mặt kết cấu có khe co giãn sau khi tháo cốp pha

Đến đây có phải bạn nhận thấy phương án cốp pha nhôm cho khe phân cách mà mình chia sẻ cũng chẳng có đặc biệt gì?

Thực ra đây là một vấn đề rất nhỏ trong vô số các công việc cần giải quyết ở bất kỳ một công trường nào. Cách xử lý cũng vô cùng đơn giản, ai cũng có thể đề xuất được.

Do đó mục đích bài viết này không phải chia sẻ phương án mà là…

Lưu ý khi làm cốp pha nhôm cho khe phân cách

Lựa chọn phương án phụ thuộc phần lớn vào quy mô của dự án. Mức độ khắc khe của chủ đầu tư.

Mình cũng từng gặp nhiều trường hợp nhà thầu đề nghị bỏ khe phân cách. Khi đó sẽ ảnh hưởng đến kết cấu nên cần thống nhất phương án giữa thiết kế và thi công.

Công trình có khe co giãn lớn

Tuy vậy, bạn cũng không nên bỏ qua các lưu ý dưới đây:

• Xốp nên chèn trước công tác cốt thép, ti la.
• Có thể cắt thành từng mảng có kích thước nhỏ.
• Nên dùng loại mút xốp cứng (PU Foam).
• Bịt kín chân khe phân cách.
• Nên chèn thêm tấm tole (tôn) phẳng ở vị trí tấm xốp tiếp xúc bê tông.
• Nếu bề rộng khe hở đủ lớn (>200 mm) có thể dùng ván phủ phim thay vì xốp.
• Cũng có thể sử dụng lưới mạch ngừng để thi công khe phân cách.

Sử dụng vật liệu tạo khe. Ảnh: Internet

Lời kết

Đề xuất phương án cốp pha nhôm cho khe phân cách ngoài cách dùng tấm xốp, bản thân mình chưa thấy có biện pháp nào tối ưu hơn tại Việt Nam.

Có thể vì có rất ít công trình bố trí khe phân cách nên các đơn vị không tập trung quá nhiều vào cách thức xử lý.

Mình rất muốn được nghe ý kiến và quan điểm của bạn. Hãy chia sẻ ở mục bình luận bên dưới.

(Bài viết được cập nhật vào 27/08/2024)